ขณะที่เขียนเรื่องนี้ก็มีอันให้ต้องปิดเว็บบอร์ดของเว็บโหราศาสตร์ยุคไอที (www.rojn-info.com) ไปด้วยเหตุอะไรหลายอย่าง   ซึ่งบางคนก็เข้าใจว่าเป็นการ "ปิดเว็บ" ไปเลย  ทั้งที่ยังมีส่วนบทความให้บริการอยู่  ครั้นพอไปเยี่ยมเยียนเว็บบอร์ดโหราศาสตร์ของคนอื่น  ก็ให้เกิดความขัดแย้งทางความคิดด้วยเหตุที่คิดอะไรไม่ค่อยเหมือนชาวบ้านอยู่แล้ว  โดยเฉพาะในวงการนี้  หนึ่งในหลายๆ เรื่องที่เป็นปัญหา ก็ประมาณว่าอะไรควรถามไม่ควรถาม  อะไรควรตอบไม่ควรตอบ  ควรมีกติกาอะไรประกาศให้ทราบทั่วกันหรือไม่

 

ลองมาดูความหมายของ "เว็บบอร์ด" ที่มีผู้รู้นิรนามอธิบายไว้ในวิกิพีเดียภาษาไทยกันก่อนครับ

 

 

 

แต่ครั้นจะลองดูความหมายในวิกิพีเดียภาษาอังกฤษเปรียบเทียบกันดูก็เริ่มมีปัญหาทันที  เมื่อคุณใส่คำว่า "Webboard" เข้าไปในหน้าเว็บของวิกิพีเดียภาษาอังกฤษ ระบบมันจะ Redirect ไปยังคำว่า "Internet forum" แทน  โดยให้ความหมายเจ้าวลีนี้ว่า

 

 

 

เป็นอันว่าเจ้าคำว่า "เว็บบอร์ด" หรือ "Webboard" นี้มันไม่ใช่ภาษาอังกฤษแท้ครับ  มันเป็นการนำคำภาษาอังกฤษ 2 คำมาผสมกันตามแบบไทยๆ ต่างหาก   จากความเป็นมาของมันทั้งที่กล่าวไว้ในภาษาไทยและอังกฤษ  เดาว่าคนที่เรียกมันว่า "เว็บบอร์ด" คงจะคุ้นเคยกับ "bulletin board" มาก่อน  ในภาษาอังกฤษจริงๆ กลับเรียกมันว่า "Internet forum" หรือ "Forum" เฉยๆ ครับ โดยออกเสียงประมาณว่า "ฟอ-รั่ม" แต่เมื่อตอนที่ผมเดินทางไปอบรมที่ฟิลิปปินส์  บรรดาพี่ปินกลับออกเสียงเป็น "ฟอ-รูม" ทำเอาผมงงอยู่พักหนึ่ง  นึกว่าเขาพูดถึงห้อง (Room) อะไรของเขา  แม้คำว่า "เว็บบอร์ด" จะไม่ใช่ภาษาอังกฤษแท้ๆ หรือชื่อเรียกแท้ๆ ของเจ้าประดิษฐกรรมทางอินเทอร์เน็ตนี้  เพื่อให้ง่ายต่อการเขียนและลดความแปลกแยกทางความคิดกับบรรดาท่านผู้อ่าน  ผมจะขอเรียกมันว่า "เว็บบอร์ด" ต่อไปก็แล้วกัน

 

ในวิกิพีเดียทั้งไทยและอังกฤษเมื่อได้ให้นิยามดังเช่นว่าแล้วก็อธิบายร่ายยาวไปถึงผู้ใช้งานระดับต่างๆ ในทางเทคนิคอะไรไปนู่น  ซึ่งชาวบ้านอย่างเราๆ รู้ไปก็เท่านั้น  เรื่องที่เกี่ยวข้องกับเราจริงๆ น่าจะเป็นเรื่องมารยาทในการใช้งานเจ้าเว็บบอร์ดนี้ดังที่ได้เกริ่นไว้ในตอนต้น  วันร้ายคืนร้ายเราอาจเจอสถานการณ์ทั้งประเภทที่เป็นถ้อยคำวาจาประหลาดๆ จากบรรดาผู้ใช้เว็บบอร์ด และอาจเจอการตักเตือนจากเว็บมาสเตอร์หรือผู้ดูแลเว็บบอร์ดหรือกระทั่งจากผู้ใช้เว็บบอร์ดด้วยกันปะทะกันเองในเรื่องว่าอะไรควรไม่ควร  แล้วกฎกติกามารยาทที่แท้จริงในการใช้เว็บบอร์ดมันเป็นอย่างไรกันแน่

 

เว็บบอร์ดหลายๆ แห่งต่างก็มีกฎกติกาทั้งที่คล้ายกันและแตกต่างกัน ไปจนกระทั่งบางแห่งไม่เขียนกติกาอะไรไว้  จะโดยขี้เกียจเขียนหรือมีอยู่ในใจแต่ไม่อยากจุกจิกกับคนใช้เว็บบอร์ดก็เป็นได้

 

เมื่อพบเว็บบอร์ดแห่งใดแห่งหนึ่ง  สิ่งแรกที่ควรทำคือ มองหาว่าในเว็บบอร์ดแห่งนั้นๆ เขียนกฎกติกาไว้อย่างไร  เว็บมาสเตอร์หรือผู้ดูแลประกาศอะไรไว้บ้าง  มี FAQ (Frequently Asked Questions ที่แปลกันสารพัด เช่น คำถามที่พบบ่อย ฯลฯ) โดยเฉพาะที่เกี่ยวกับการใช้เว็บบอร์ดหรือไม่

 

ไม่ว่าจะมีกติกา คำประกาศ FAQ ฯลฯ หรือไม่ก็ตาม  สิ่งที่ต้องดูประกอบไปด้วย คือ เนื้อหาของเว็บไซต์ และคำถามคำตอบในเว็บบอร์ดที่มีอยู่ก่อน  จะเป็นอีกตัวช่วยให้เราประเมินได้ว่าอะไรทำได้-ไม่ได้ในเว็บบอร์ดนั้นๆ

 

เมื่อพูดถึงเนื้อหาของเว็บไซต์แล้ว  ต้องขอแสดงจุดยืนส่วนตัวของผมที่น่าจะมีความเป็นสากลพอสมควร  แต่อาจจะสวนทางกับผู้ใช้งานและเจ้าของเว็บหลายราย  ที่ไปให้ความสำคัญกับเว็บบอร์ดราวกับว่า เว็บบอร์ดคือเว็บไซต์และเว็บไซต์คือเว็บบอร์ด  ช่วงไหนไม่มีใครโพสต์อะไรในเว็บบอร์ดก็บ่นว่าทำไมหมู่นี้เงียบจัง  เจ้าของเว็บทนไม่ไหวต้องออกมาหาเรื่องขี้หมูราขี้หมาแห้งมาตั้งกระทู้ บางทีถามเองตอบเองไปได้เป็นวันๆ  แต่สำหรับผมแล้ว เนื้อหาหลักหรือหัวใจของเว็บไซต์ก็คือบรรดาบทความทั้งหลายในเว็บนั้นๆ  เว็บบอร์ดเป็นคล้ายๆ  Feeback หรือช่วงการซักถามภายหลังการเลคเชอร์  ที่อาจจะ "ชี้วัด" อะไรบางอย่างในเว็บได้บ้าง แต่ไม่ได้ "ชี้ขาด" อะไรในเว็บไซต์เลย  หากเว็บไซต์มีบทความน้อยและไม่ค่อยจะมีบทความใหม่ๆ แล้ว  เรื่องที่จะคุยกันในเว็บบอร์ดก็จะน้อยตามไปด้วย  คงจะมีแต่ Pantip.com ในช่วงก่อตั้งเท่านั้นละมังครับที่สามารถเป็นเว็บไซต์ที่มีแต่เว็บบอร์ดได้  แต่เดี๋ยวนี้ก็ต้องมีหน้าข่าวสารมาประกอบด้วยเหมือนกัน

 

แล้วเว็บบอร์ดนี่มีไว้ถามใคร หรือใครมีหน้าที่ต้องตอบคำถามในเว็บบอร์ด  เดี๋ยวนี้เรามักเข้าใจว่าเว็บบอร์ดมีไว้ถามเจ้าของเว็บหรือเว็บมาสเตอร์/ผู้ดูแลเว็บเท่านั้น  ซึ่งอาจจะมีส่วนถูกสำหรับหลายๆ เว็บบอร์ด  แต่เป็นการด่วนสรุปเกินไป  ผมเข้าใจว่า เว็บบอร์ดหรือฟอรัมนี้มีจุดประสงค์ดั้งเดิมเพื่อให้เป็น "ชุมชนออนไลน์"  คือเป็นที่ที่หลายๆ คนเข้ามาพบปะแลกเปลี่ยนความคิดเห็นกัน  การตั้งคำถามจึงไม่ควรที่จะไปเจาะจงถามใครคนใดคนหนึ่ง  เพื่อเปิดโอกาสให้ "ทุกคนในชุมชน" แสดงความคิดเห็นได้  ไม่งั้นจะเกิดปัญหาว่าคนตอบได้ก็คิดว่า "เอ็งไม่ได้ถามข้า"  คนที่เจาะจงให้ตอบเกิดมีธุระต้องไปไหนที่ไม่มีอินเทอร์เน็ตจะใช้  แต่ทั้งนี้ทั้งนั้น  ต้องดูว่าเจ้าของเว็บเขาประกาศกฎกติกาหรือนโยบายอะไรไว้นะครับ  เช่น บริษัทห้างร้านบางแห่งเขาอาจต้องการให้เว็บบอร์ดเป็นที่ที่ลูกค้าเข้ามาสอบถามเรื่องสินค้า/บริการของเขาเท่านั้น

 

 

กติกาการใช้เว็บบอร์ดที่ละเอียดกว่านี้อาจจะเรียกได้ว่า 10 ที่ก็ 10 แบบ 100 ที่ก็ 100 แบบ  แต่มีคนที่พยายามอธิบายกติกาหรือหลักที่เป็น "สากล" ไว้เหมือนกันครับ

 

ที่ exteen.com มีผู้ใช้นามแฝงว่า "ปีศาจงอแง" เขียนบทความเรื่อง "มารยาทสากลในการใช้งาน Webboard" ไว้ที่ http://puku.exteen.com/20100320/webboard อธิบายกติกาการใช้เว็บบอร์ดโดยทั่วไปตามประสาวัยรุ่นที่เคยไปฝังตัวตามเว็บบอร์ดเกมทั้งไทยและต่างประเทศ  และมักจะเป็นเว็บบอร์ดที่สร้างจากโปรแกรม Open Source ชื่อ PHP BB หากตามไปอ่านต้นฉบับแล้วบางคนอาจจะไม่เข้าใจบางประเด็น  แม้อย่างนั้นก็ยังขอแนะนำให้ตามไปอ่านกันซะหน่อยนะครับ  ในที่นี้จะขอลอกแต่หัวข้อของเขา มาอธิบายด้วยภาษาผมเอง รวม 9 ข้อ ดังนี้ครับ

 

1. Newbies wanna say HI! หวัดดีฮะ ผมสมาชิกใหม่งับ!! 

ในทัศนะผมไม่ใช่เรื่องเสียหายร้ายแรง  เว้นแต่จะแสดงเจตนาและพฤติกรรมที่ไม่ดีอื่นๆ ประกอบ การแนะนำตนเองโดยไม่มีสาระอะไรอื่นๆ อาจถูกมองว่าเรียกร้องความสนใจเกินไป  และจากประสบการณ์ผมเอง คนประเภทนี้มักจะอยู่กับเว็บบอร์ดได้ไม่นานแม้จะไม่มีใครไปต่อว่าอะไร สิ่งที่น่าจะเป็นการแนะนำตัวเองที่ดีที่สุดน่าจะเป็นการตั้งกระทู้หรือตอบกระทู้ในแบบที่บอกว่าคุณมีสติปัญญาและความสนใจตามแนวทางเดียวกับเว็บไซต์/เว็บบอร์ดของเขาจริงๆ

 

2. Dig it! Dig it! Dig for life! ขุด ขุด ขุด...จะขุดอีกนานไหม? 

หมายถึงการที่ไปโพสต์ความเห็นในกระทู้ที่เก่าแล้ว  บางทีก็เก่าเป็นปีๆ เลย  และบางทีแสบกว่านั้น  คือไม่ได้โพสต์ในเรื่องที่ตรงกับหัวข้อกระทู้  แต่กลายเป็นโพสต์สแปมประเภท โฆษณาบ้าเลือด ข้อความลูกโซ่ ด่าเจ้าของเว็บบอร์ดหรือด่าใครที่เขาไม่ได้เกี่ยวอะไรกับกระทู้นั้นเลย  กรณีเว็บบอร์ดโหราศาสตร์ก็จะพบว่ามีหลายคนไปถามเรื่องดวงเรื่องฤกษ์ต่อท้ายกระทู้ที่คนอื่นเขาถามไว้แล้วได้คำตอบบ้างไม่ได้คำตอบบ้าง  ทุกวันนี้ยังไม่ทราบสาเหตุที่แน่ชัดเหมือนว่า เป็นเพราะไปคิดว่าตั้งกระทู้ใหม่แล้วจะเป็นจุดเด่น เห็นคนอื่นตั้งกระทู้ถามแล้วก็เกิดอยากถามขึ้นมาทันทีจนไม่อยากเสียเวลาหาว่าจะตั้งกระทู้ใหม่ตรงไหน  หรือเห็นคนตั้งกระทู้ได้คำตอบแล้วนึกว่าฉันจะต้องได้คำตอบบ้าง ฯลฯ  ผมยังยืนยันนะครับว่าโหราศาสตร์เป็น "ศาสตร์" จริงๆ  แต่การคิดพึ่งโหราศาสตร์ก่อนพึ่งตัวเองแบบนี้มีแต่จะถ่วงวงการให้คนอื่นเข้าใจว่าศาสตร์นี้เป็นความงมงายครับ

 

พูดอีกอย่างก็คือการโพสต์แบบขอเพิ่ม "อีกนิด"  หลายยๆ นิด ติดต่อกัน  ที่จริงผมไม่ค่อยได้เจอกรณีแบบนี้นัก  เจ้าของบทความต้นฉบับเขาอธิบายต่อไปว่า  ถ้าโพสต์อะไรไปแล้วคิดว่าไม่สมบูรณ์ควรมองหาปุ่ม "แก้ไข" หรือ edit ซึ่งมักจะมีในเว็บบอร์ดประเภทที่มีระบบสมาชิกและเราต้องสมัครก่อน

 

นอกจากสแปมโฆษณาที่เราเข้าใจกันโดยทั่วไปแล้ว  เจ้าของบทความต้นฉบับเขายังหมายถึงข้อความที่ไม่เป็นสาระอื่นๆ เช่น ชวนไปดูเว็บส่วนตัว กระทู้ระบายอารมณ์ ฯลฯ บางอย่างก็แล้วแต่เจ้าของบอร์ด ไม่มีอะไรตายตัว

 

คือการตั้งกระทู้ซ้ำในเรื่องที่มีคนเคยถามมาแล้ว  คนที่มาใหม่ในแต่ละเว็บบอร์ดควรจะลองค้นกระทู้เก่าๆ ดูก่อนว่าเรื่องที่คุณตั้งใจถามนั้นเคยมีคนถามมาก่อนหรือเปล่า แต่ไม่ใช่เจอแล้วไปโพสต์ต่อท้ายอย่างในข้อ 2 นะครับ อีกประการหนึ่งคือเจ้าของเว็บบอร์ดเขาอาจเตรียมรับมือกับคำถามซ้ำซากพวกนี้ไว้ในประกาศหรือ FAQ แล้วก็ได้

 

กรณีนี้จะเกิดขึ้นในเว็บบอร์ดระบบสมาชิกที่เขาจะยินยอมให้สมาชิกมี "ลายเซ็น" (ที่ถูกต้องไม่มี "ต์") หรือ Signature ปรากฎอยู่ข้างท้ายการโพสต์แต่ละข้อความในลักษณะเดียวกับ Signature ที่ปรากฏอยู่ข้างท้าย E-Mail ลายเซ็นทีว่านี้ก็จะมีทั้งข้อความและรูปภาพ ความที่ระบบมันไม่ย่อภาพให้อัตโนมัติ  ภาพในลายเซ็นของบางคนอาจจะใหญ่เกินไปทั้งโดยตั้งใจและไม่ตั้งใจ  ถ้าย่อภาพเองไม่เป็นเขาแนะนำให้หาพลเมืองดีที่เป็นไอทีช่วยทำให้ครับ นอกจากนี้ผมยังเคยเห็นลายเซ็นของบางคนที่ไปใส่ข้อความรณรงค์อะไรบางอย่างตามความคิดตัวจนกลายเป็นการยัดเยียด และยังดูเด่นกว่าข้อความที่่โพสต์ซะอีก

 

เรื่องนี้ผมเคยเจอกับตัวเองในฐานะเจ้าของเว็บบอร์ดภาพยนตร์ประวัติศาสตร์ (www.iseehistory.com) พูดไปจะกลายเป็นนินทาว่าร้ายเขาในแบบฟื้นฝอยหาตะเข็บหรือเปล่าไม่ทราบ  ท่านผู้นั้นแกเล่นเอาไฟล์ภาพประวัติศาสตร์ที่ไม่รู้สะสมไว้นานเท่าใดในฮาร์ดดิสก์ประมาณกี่ GB หรือกี่ TB ก็ไม่ทราบมาโพสต์ในเว็บบอร์ดกันแบบ 1 ภาพต่อ 1 โพสต์ ติดต่อกันเป็นสิบๆ โพสต์  แต่ละภาพก็มีทั้งขนาดกว้างยาวและขนาดไฟล์ไม่น้อยเลยย  ในที่สุดก็ต้องเบรคตะแกด้วยเหตุผลง่ายๆ ว่าผมมีพื้นที่ในเว็บนั้นราวๆ 200 กว่า MB เท่านั้น  แล้วก็ใช้ไปจำนวนหนึ่งแล้วด้วย  นอกจากเรื่องประหยัดพื้นที่ของเจ้าของเว็บแล้ว ในมุมของผู้ใช้เว็บบอรด์ด้วยกันนั้น  ไม่ใช่ว่าทุกคนจะใช้เน็ตไฮสปีดเหมือนเรา  ถ้าหน้าเว็บนึงมีภาพเป็นสิบๆ ภาพกว่าจะโหลดเสร็จพอดีเซ็งซะก่อน

 

อธิบายง่ายๆ ว่าอย่าใช้เว็บบอร์ดเป็นที่พูดคุยกับใครบางคนเป็นการส่วนตัว  อันจะทำให้สมาชิกหรือผู้อ่านท่านอื่นรู้สึกว่าไม่ได้มีส่วนร่วม และคงจะไม่ตรงแนวทางของเว็บ ถ้าเริ่มสนิทสนมถูกใจใครในเว็บบอร์ดแล้วท่านว่าให้ไปคุยกันโดยช่องทางอื่นแทนครับ

 

อันนี้ผมอธิบายไว้เองตั้งแต่ตอนต้นแล้ว  ในจำนวน 9 ข้อที่คัดมาจาก http://puku.exteen.com/20100320/webboard ข้อนี้น่าจะเป็นข้อแรกด้วยซ้ำ

 

นอกจากนี้ ในวิกิพีเดียภาษาไทย หัวข้อ มารยาทในการใช้อินเทอร์เน็ต (http://th.wikipedia.org/wiki/มารยาทในการใช้อินเทอร์เน็ต) ยังได้กล่าวถึง The Core Rules of Netiquette จากหนังสือเรื่อง “Netiquette” เขียนโดย Virginia Shea อันเป็นแนวทางปฏิบัติ 10 ข้อในการใช้งานอินเทอร์เน็ตที่น่าจำนำมาประยุกต์ใช้กับการใช้งานเว็บบอร์ดได้  ในที่นี้ผมขอลอกมาแต่หัวข้อภาษาอังกฤษแล้วอธิบายด้วยภาษาของผมเอง ดังนี้ครับ 

 

จำไว้เสมอว่าทุกคนที่อ่านข้อความที่คุณโพสต์ในเว็บบอร์ดนั้นก็คือ “มนุษย์” พูดอีกอย่างคือเขาเป็น "คน" เหมือนคุณนั่นเอง

 

ถ้าไม่รู้ว่าควรจะทำตัวอย่างไร ก็ให้ยึดกติกามารยาทที่เราถือปฏิบัติในชีวิตจริงสังคมจริงมาปฏิบัติในเว็บบอร์ดหรือในโลกออนไลน์

 

คงประมาณว่า "เข้าเมืองตาหลิ่วให้หลิ่วตาตาม" คือ เมื่อเข้าในที่ใหม่ ให้ศึกษาและทำความรู้จักกับชุมชนออนไลน์หรือบรรดาผู้คนในเว็บบอร์ดนั้น ให้ดีซะก่อนที่จะพูดคุยหรือร่วมกิจกรรมกับเขา

 

ให้คิดว่าคนอื่นเขาก็ต้องใช้เวลา ใช้แบนด์วิธ หรือทรัพยากรทางอินเทอร์เน็ตต่างๆ เหมือนกัน ก่อนจะโพสต์ข้อความอะไรไปที่เว็บบอร์ดต้องคิดว่ามันเป็นสิ่งที่เหมาะสมเป็นสาระประโยชน์กับใครแค่ไหน

 

ที่จริงคือเรื่องของการเขียนและการใช้ภาษาครับ  คงเข้ากันได้กับปัญหาการใช้ภาษาวิบัติที่เห็นกันในหลายเว็บไซต์/เว็บบอร์ด จึงควรเขียนหรือพิมพ์ข้อความด้วยภาษาที่ถูกต้องเหมาะสม ไม่ว่าภาษาไทย ภาษาอังกฤษ หรือภาษาใดๆ ก็ตาม

 

หมายความว่า จงใช้เว็บบอร์ดเพื่อการแลกเปลี่ยน ”ความรู้” และประสบการณ์กับผู้คนทั่วไป  ไม่ใช่ใช้ในเรื่องไร้สาระหรือเอาประโยชน์ใส่ตัวฝ่ายเดียว  เคยมีคนโพสต์ในเว็บบอร์ดเก่าของโหราศาสตร์ยุคไอทีว่า "เว็บบอร์ดเขามีไว้ให้ถาม" ก็เจอสวนกลับประมาณว่า  คนที่เขาเอาเรื่องดีๆ มาบอกเล่าในเว็บบอร์ดก็มีถม

 

หมายความว่า ให้ผู้ใช้อินเทอร์เน็ตเป็นพลเมืองดีที่จะช่วยกัน "ห้ามมวย" หรือ "ห้ามทัพ" ในเวลาที่เกิดการขัดแย้งจนกลายเป็นการวิวาทใส่อารมณ์กัน  ใครที่เคยคิดว่าเว็บบอร์ดจะดังต้องมีการ "ตบตี" กันนั้นคงต้องทบทวนแล้วละครับ

 

ให้เคารพในความเป็นส่วนตัวของผู้อื่น  เท่านี้คงชัดพอนะครับ

 

อันนี้เป็นคำเตือนสำหรับพวก Admin โดยเฉพาะว่า ไม่ควรใช้อำนาจหรือสิทธิ์ที่ได้รับไปในทางที่ไม่ถูกต้องและเอาเปรียบผู้อื่น

 

แปลง่ายๆ ว่า รู้จักให้อภัยผู้อื่น โดยเฉพาะพวกมือใหม่ หากเขาทำอะไรผิดพลาดหรือไม่เหมาะสม ควรให้คำแนะนำอย่างสุภาพ หรือประมาณว่าใช้มาตรการจากเบาไปหาหนักอะไรทำนองนั้นครับ

 

เดิมทีว่าจะกล่าวถึงปัญหาอะไรอีกหลายอย่างที่เคยพบในเว็บบอร์ดต่างๆ  กลายเป็นเอากฎเกณฑ์ตั้ง 19 ข้อมาอธิบายซะยาวเหยียด  แต่อ่านทวนแล้วก็เป็นข้อคิดดีๆ ที่น่าจะครอบคลุมไปถึงเรื่องที่ไม่ได้เขียนตรงๆ นั้นแล้ว  และถ้าคิดว่า 19 ข้อมันเยอะเกิน จะจำแต่ข้อที่ว่าด้วยการเห็นคนอื่นเป็นคนเหมือนเรา และการนำกฎกติกามารยาทในสังคมปกติมาใช้ในสังคมออนไลน์เช่นเดียวกัน  ก็น่าจะครอบคลุมถึงเรื่องอื่นได้เกือบหมดแล้วครับ

 

ก่อนจะเขียนบทความนี้ไม่นาน  ผมได้พยายามขอให้เว็บเพื่อนบ้านรายหนึ่งเขียนกติกาไว้สักนิดว่าอะไรถามได้-ไม่ได้  ซึ่งก็ไม่เป็นผลครับ  ที่จริงจากประสบการณ์ของผมเองแล้ว  ไม่ว่าเจ้าของเว็บไซต์/เว็บบอร์ดจะเขียนกติกาไว้มากน้อยเพียงใดหรือไม่เขียนเลย ก็จะมีคนเข้ามาสร้างปัญหาหรือมาถามมาขออะไรที่ไม่สมควรอยู่วันยังค่ำ  แต่ถ้าเขียนไว้เจ้าของเว็บจะได้เปรียบตรงที่ว่ามีกติกาเขียนไว้ทนโท่อยู่แล้ว  แนวทางที่เป็นกลางๆ คือ เจ้าของเว็บควรจะเขียนกติกาไว้เท่าที่จำเป็น อย่าให้มากน้อยเกินไป  มีความชัดเจนกับตัวเองอยู่เสมอว่าเว็บไซต์และเว็บบอร์ดของเราจะไปในแนวทางไหน  แล้วแสดงออกให้ชัดเจนทั้งในบทความที่เป็นเนื้อหาหลักของเว็บไซต์  รวมถึงทุกคำถามคำตอบในเว็บบอร์ด  ส่วนผู้ใช้เว็บบอร์ดก็ต้องศึกษาให้ดีๆ ว่าเว็บไซต์/เว็บบอร์ดนั้นๆ เขามีแนวทางอย่างไร  เชื่อว่าผู้ที่มีมารยาท พูดดีคิดดีในสังคมปกติอย่างจริงใจไม่เสแสร้ง  ย่อมจะเป็นผู้ที่รักษามารยาทในสังคมออนไลน์ได้เช่นกัน